به گزارش سفیر اقتصاد به نقل از دنیای اقتصاد، در برخی استان‌‌‌ها مانند خراسان رضوی ضریب اشغال به ۱۸درصد رسید و در استانی مانند مرکزی با وجود نزدیکی به مراکز جمعیتی حتی نتوانست به ۴۰درصد نزدیک شود، در آذربایجان غربی هم این عدد ۳۰درصد بود. این اعداد و ارقام نشان می دهد این شیوه از کسب و کار در حوزه گردشگری در معرض آسیب جدی قرار دارد. کارشناسان این حوزه دلایل این امر را شرح دادند.
حسین کشتگارزاده فعــــــال حــوزه بومگردی درباره عدم‌رونق بومگردیها در نوروز ۱۴۰۳ به چند عامل اشاره میکند. اولین آنها به چگونگی معرفی اقامتگاهها و استانداردها برمیگردد. او میگوید: متاسفانه متولی گردشگری بر بالا بردن تعداد اقامتگاهها متمرکز شده و استانداردهای محلی و... به حاشیه رفته است. در این حالت اقامتگاهها عملا خدمات اضافه‌تری جز صبحانه برای توریستها ندارند اما در مقابل نسبت به خانه‌های اجاره‌ای گران‌‌‌‌تر تمام می‌شوند. همین موضوع باعث می‌شود گروهی از توریستها برای داشتن یک فضای شخصی و کاهش هزینهها سراغ خانه‌های اجاره‌ای بروند.
به گفته این فعال حوزه بومگردی عدم‌استقبال از بومگردیها تنها به مساله مالی برنمی‌گردد چون در این تعطیلات شاهد بودیم برخی اقامتگاه‌های ارزان بی‌مخاطب ماندند و در مقابل گروهی از خانه‌های بومگردی با وجود قیمت بالاتر توانستند مخاطبان زیادی جلب کنند. او میافزاید: برخی صاحبان اقامتگاهها خلاقیتی از خود نشان نمی‌دهند و خدمات‌شان محدود یا استاندارد نیست. او در عین حال مساله اقتصاد و آزادی عمل را در انتخاب خانه‌های اقتصادی موثر میداند و میگوید: خانه‌های اجاره‌ای در سال‌های اخیر رونق یافته است. با این حال این گزینه در مواردی باعث ایجاد نابسامانی در مقاصد گردشگری شده است.
بسیاری از گردشگران در زمان سفر نسبت به آداب و سنت‌های آن منطقه چیزی نمی‌دانند و عدم‌رعایت این مسائل باعث بروز تنش‌هایی بین توریستها و محلی‌ها می‌شود. به‌گفته کشتگارزاده رسانه ملی باید برنامه‌هایی را برای آداب گردشگری اختصاص دهد. او اضافه میکند: در حوزه گردشگری رسانه‌ها عمدتا روی برنامه‌های طبیعت‌گردی و معرفی مقاصد متمرکز شده‌اند که در این حد برنامه‌سازی اصلا کافی نیست. در مورد مصرف برق، گاز یا بستن کمربند ایمنی برنامه‌های مختلفی در تلویزیون ساخته شده ولی درباره گردشگری و آداب آن برنامه‌سازی صورت نگرفته است.
نسبت به سال قبل افت گردشگر داشتیم
فاطمه کرمی صاحب اقامتگاهی در حوالی شهر نقده در استان آذربایجان غربی دلیل عدم‌استقبال از اقامتگاه‌های بومگردی در این استان در نوروز را به وضعیت آب و هوایی و همزمانی نوروز و ماه رمضان مرتبط میداند. او میگوید: سال ۱۴۰۲ هم مشابه امسال ما مسافران محدودی داشتیم زیرا تا ۲۰ فروردین هوا در این منطقه سرد است، بنابراین تا این تاریخ اغلب گردشگران، توریست‌‌‌هایی که با انگیزه شغلی سفر میکنند، هستند. او در عین حال تعداد توریستهای امسال نسبت به سال گذشته را پس از این تاریخ کمتر میداند و اضافه میکند: سال گذشته رزروهای آن بسیار بیشتر بود، به طوری که ناچار می‌شدیم با صاحبان اقامتگاه‌های دیگر جهت پذیرش هماهنگ باشیم، اما امسال این تعداد افت داشته و محدود به تعطیلات مناسبتی شده است.
صرفه‌جویی بیشتر توریستها در سفرهای نوروزی
علی کیانی صاحب اقامتگاهی در روستای قلعه نو زابل شرایط تعطیلات سال نو امسال و سال گذشته را مشابه میداند و به «دنیای اقتصاد» میگوید: گرچه به لحاظ تعداد توریستها یکسان بودند ولی شرایط اقتصادی سبب شده تا آنها حساسیت بیشتری در مدیریت هزینه‌هایشان داشته باشند. او با بیان اینکه گردشگرانی که در نوروز امسال به سیستان آمده بودند، از جاذبه‌‌‌هایی نظیر دهانه غلامان، شهر سوخته، زاهدان کهنه، کوه خواجه و... بازدید کردند میگوید: این توریستها تلاش‌شان این بود تا حد امکان در بحث خوراک و ... صرفه‌جویی کنند در حالی که در سال‌های گذشته شاهد این میزان وسواس در هزینه کرد نبودیم.
قیمت دستوری جوابگو نیست
اکبر رضوانیان فعال در حوزه بوم گردی و صاحب اقامتگاهی در کاشان هم به «دنیای اقتصاد» میگوید: مجموعه‌ای از عوامل باعث کاهش استقبال از بومگردیها شده است. طبیعتا وضعیت اقتصادی در این زمینه نقش دارد و باعث شده نسبت به سالیان قبل مردم ناچار باشند هزینه بیشتری بابت خوراک، پوشاک، مسکن و آموزش بپردازند. با افزایش این بخش از هزینهها به شکل منطقی سهم سفر کاهش پیدا میکند. او با بیان اینکه درصدی از مردم که سفر میکنند هم در تلاشند تا هزینه‌هایشان را در طول مسافرت کاهش دهند، میافزاید: از آنجا که بخشی از هزینهها به اقامت برمیگردد، گزینه‌هایی مانند چادرزنی، استفاده از پیک‌نیک برای پخت غذا و... مدنظر قرار می‌گیرد تا به این ترتیب مسافرت خانوار ارزان تمام شود. رضوانیان در کنار عامل اقتصاد، بخش دیگری از رکود برخی بومگردیها را نگاه کمی متولی گردشگری میداند. او میگوید: خانه‌های بومگردی قرار بود در هر منطقه‌ای معرف خوراک، صنایع دستی و فرهنگ آن باشد. با این حال متولی گردشگری به جای نگاه کیفی به دنبال بالا بردن تاسیسات گردشگری از نوع اقامتگاه بود.
یکی از موضوعاتی که در این سال‌ها درباره اقامتگاهها مطرح شد به نرخ‌نامه برمیگردد. رضوانیان در این باره عنوان میکند: اقامتگاه‌دار باید بتواند هزینه‌هایش را تامین کند از این رو تعیین نرخ‌نامه ثابت برای تمام این سال و برای همه اقامتگاهها با استانداردهای مختلف درست نیست. به علاوه در فصول مختلف می‌توان هزینه‌های متفاوت را لحاظ کرد، به نظر من متولی گردشگری می‌تواند کف و سقف برای خدمات تعیین کند اما اینکه به شکل دستوری انتظار داشته باشد هزینه اقامتگاه در فروردین و اردیبهشت در کاشان مشابه تیر و مرداد باشد، غیرمعقول است، زیرا اقامتگاه‌دار در این شهر تلاش میکند در فصل‌های گرم سال با ارائه تخفیفات، مسافران را ترغیب به سفر به کاشان کند.
او اضافه میکند: مساله دیگری که باعث عدم‌اقبال به بومگردیها شده، مراکز اقامتی نهادهای دولتی و ... است. به عنوان مثال آموزش و پرورش مراکز اقامتی خودش را دارد یا برخی نهادها و سازمان‌ها دارای هتل‌های خاص هستند. همه این مسائل باعث شده اقبال به بوم گردی‌ها کم شود. کاهش توریستهای خارجی از دیگر عوامل رکود بومگردیها از نظر رضوانیان به‌ویژه در شهرهایی مانند کاشان است. او میگوید: یکی از مخاطبان خانه‌های بومگردی توریستهای خارجی هستند. در حال حاضر ما به شکل حداقلی شاهد حضور این گردشگران در کشورمان هستیم. همین موضوع سبب شده صاحبان اقامتگاهها با رکود مواجه شوند.